همه چیز درباره رژیم غذایی کتوژنیک
رژیم کتوژنیک چگونه عمل می‌کند؟
حتما اسم رژیم کتو و یا کتوژنیک را شنیده‌اید یا حتی یکی از دوستانتان برای کاهش وزن و یا جلوگیری از بیماری این رژیم را به شما توصیه کرده‌است. امروزه کتو به یکی از پرطرفدارترین رژیم‌های غذایی در جهان تبدیل شده و هر روز افراد بیشتری به سمت آن جذب می‌شوند. هدف این رژیم چیست؟ آیا فقط برای کسانی که به دنبال کاهش وزن هستند مفید است یا برای کسانی که به دنبال یک رژیم غذایی مفید هستند هم مناسب است؟ در ادامه‌ی این مطلب با رژیم غذایی کتو و فواید آن بیشتر آشنا می‌شوید.
در رژیم کتوژنیک شما بیشترِ کالری مورد نیاز بدن خود را از پروتئین و چربی به دست میاورید و میزان کمی کربوهیدرات می‌خورید و تقریباً هر مواد غذایی که کربوهیدرات آن راحت هضم میشود، مثل قند، شکر و غلات از مصرف روزانه شما حذف میشود.
بدن شما بعد از سه تا چهار روز از زمانی که کمتر از پنجاه گرم کربوهیدرات در روز دریافت کند، دیگر گلوکز کافی برای سوزاندن و تبدیل آن به انرژی ندارد. به‌جای آن شروع به سوزاندن چربی ذخیره‌شده برای تامین انرژی بدن می‌کند. بدن از آنجا که گلوکز جدیدی دریافت نمی‌کند، ناچار است سوخت جدیدی را جایگزین کند. در این مرحله بدن چربی ذخیره‌شده و چربی دریافتی را می‌سوزاند و در اثر تجزیه مولکول‌های تشکیل‌دهنده چربی، مقداری گلوکز آزاد و برای تامین انرژی بدن استفاده میشود و بقیه ذرات باقی‌مانده از تجزیه مولکول چربی از طریق ادرار دفع میشود.
چرا رژیم کتوژنیک؟
معمولاً افراد این رژیم غذایی را با هدف کاهش وزن دنبال می‌کنند، چون به نظر می‌رسد با رعایت این رژیم، افراد به نسبت سایر رژیم‌ها وزن بیشتری را در مدت کوتاهی کم می‌کنند. علاوه‌بر این، کتو باعث کنترل و جلوگیری از بروز برخی بیماری‌ها میشود که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم. درصورتی که به رژیم کتو علاقه دارید و می‌خواهید آن را امتحان کنید، حتما با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
چه غذاهایی در رژیم کتوژنیک مجاز است؟
همان‌طور که گفته شد رژیم کتوژنیک بر پایه مصرف پروتئین و چربی است. برخی از غذاهای مجاز در رژیم کتو به این شرح است:
- انواع گوشت مثل گوشت قرمز و مرغ
- ماهی‌های پرچرب مثل سالمون و ماهی تن
- تخم‌مرغ
- کره و خامه
- پنیرهای فرآوری‌نشده مثل پنیر چدار موزارلا و پنیر بز
- انواع مغزیجات
- روغن زیتون روغن کنجد
- سبزیجات سبز مثل کرفس و کلم
چه غذاهایی در رژیم کتوژنیک غیر مجاز است؟
مصرف کربوهیدرات و قند در این برنامه غذایی ممنوع است. برخی از غذاهای غیر مجاز در رژیم کتو به این شرح است:
- هر خوراکی حاوی قند مانند: نوشابه، میوه‌های شیرین، کیک، بستنی، شکلات و غیره
- خوراکی‌های نشاسته‌دار مانند برنج، پاستا
- انواع حبوبات
- انواع نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های رژیمی
- نوشیدنی‌های الکلی
- بعضی از سس‌ها مانند سس باربیکیو
- چربی‌های ناسالم مانند مایونز
چه کسانی نباید رژیم کتوژنیک بگیرند؟
اگرچه رژیم کتوژنیک برای افراد سالم معمولا بی‌خطر است، اما برای برخی می‌تواند خطرناک باشد. افراد زیر نباید رژیم کتوژنیک بگیرند:
- افراد مبتلا به دیابت نوع یک (کاهش قندخون در این افراد خطرناک است)
- افراد با سابقه بیماری صفرا
- افراد دچار مشکلات تیروئیدی
- افراد مبتلا به ام‌اس
- افراد مبتلا به مشکلات کلیوی
- زنان باردار و شیرده
رژیم کتوژنیک برای درمان و جلوگیری کدام بیماری‌ها مؤثر است؟
سرطان
انسولین هورمونی است که در بدن اجازه ذخیره شدن قند به‌عنوان سوخت را می‌دهد. به نظر می‌رسد رژیم غذایی کتو باعث سوختن سریع این قند ذخیره‌شده میشود. درنتیجه بدن شما به میزان کمتری از انسولین نیاز پیدا می‌کند. بنابراین انسولین کمتری در بدن تولید میشود که باعث کاهش ابتلا به برخی سرطان‌ها و حتی کند شدن رشد سلول‌های سرطانی میشود. البته باید تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شود.
بیماری‌های قلبی
اگرچه رژیم کتوژنیک بر اساس مصرف زیاد چربی شکل گرفته، اما می‌تواند کلسترول‌های مفید را در بدن افزایش و کلسترول‌های مضر را کاهش دهد. زمانی که میزان انسولین با توجه به این برنامه غذایی کاهش پیدا می‌کند، باعث متوقف شدن تولید کلسترول در بدن میشود. درنتیجه احتمال مبتلا شدن به فشارخون بالا، نارسایی قلبی و برخی بیماری‌های قلبی دیگر کاهش پیدا می‌کند. اگرچه هنوز مدت پایداری این آثار هنوز مشخص نیست.
درمان صرع در کودکان
درواقع پزشکان از سال ۱۹۲۰ از رژیم کتوژنیک برای درمان این بیماری استفاده می‌کردند، به‌خصوص بر روی بیمارانی که مصرف دارو بر روی آن‌ها جواب نمی‌داده است. براساس گزارش‌ها، تشنج‌های کودکان با این رژیم به نصف کاهش پیدا می‌کند و حتی ده تا پانزده درصد از افراد دیگر تشنج نمی‌کنند. همچنین این سبک غذایی می‌تواند برای کاهش دوز دارو به این بیماران کمک کند.
خطرهای رژیم کتوژنیک
رژیم کتوژنیک مانند هر رژیم دیگری علاوه بر نقاط قوت، ریسک‌هایی هم دارد و درصورتیکه می‌خواهید این رژیم غذایی را رعایت کنید باید از آن‌ها مطلع باشید.
- کتوفلو: زمانیکه این رژیم را شروع می‌کنید، علائمی مانند آنفولانزا، سردرد و خستگی را تجربه می‌کنید. این عوارض آنقدر رایج است که به نام آنفولانزای کتو مشهور است. در این شرایط بدن شما مقدار زیادی آب از دست‌داده که این وضعیت آنفولانزای کتویی را بدتر می‌کند. برای جلوگیری از این مشکل، توصیه میشود به اندازه کافی آب بنوشید.
- سنگ کلیه و کمبود ویتامین: سنگ کلیه و کمبود ویتامین و مواد معدنی از خطراتی است که ممکن است با رعایت رژیم کتو به آن دچار شویم.
- مشکلات دستگاه گوارش و یبوست: از دیگر مشکلاتی که ممکن است با رژیم کتو برای ما ایجاد شود، مشکلات گوارشی است که با نوشیدن آب کافی و دریافت فیبر مناسب می‌توان از آن جلوگیری کرد.
مشورت با پزشک
این رژیم معمولاً در دوره‌های کوتاه‌مدت دنبال میشود و اگر شما هم قصد گرفتن رژیم کتوژنیک را دارید، حتما با پزشک خود مشورت کنید و درصورت انتخاب رژیم از اصولی و درست بودن برنامه‌ی غذایی خود اطمینان حاصل کنید.
