آیا باید سویا بخوریم ؟

آیا باید سویا بخوریم؟

غذایی است که مردم برای مدت زیادی استفاده می کرده اند. ناگهان نتایج تحقیقی از تاثیرات منفی آن غذا می گوید و متخصصان می گویند همه باید از خوردن آن غذا اجتناب کنند. این اتفاق بارها و بارها افتاده و باز هم اتفاق می افتد، همانطور که برای تخم مرغ و دیگر غذاها افتاد. حالا نوبت سویا شده است که وحشت آفرین شود. اتهام های زیادی به سویا از جمله افزایش خطر سرطان سینه، صدمه زدن به تیروئید و بالا بردن هورمون استروژن در زنان و مردان وارد شده است. آیا سویا هیولایی برای از بین بردن انسانهاست؟ یا همه اینها سوءتفاهم است؟ در ادامه ی این مطلب به اصل ماجرا پی خواهیم برد.

یکی از اتهامات سویا این است که می گویند فیتواستروژن دارد. این یک گروه از ترکیبات طبیعی است که از نظر ارگانیک شبیه به استروژن است. کاهش خطر پوکی استخوان، بیماری های قلبی، سرطان پستان و علائم یائسگی غالباً به فیتواستروژن نسبت داده شده است، اما بسیاری از آنها نیز ممکن است باعث اختلال در غدد درون ریز شوند و به معنی این است که پتانسیل ایجاد اثرات نامطلوب را نیز دارند. در نتیجه این سوال که آیا فیتواستروژن برای سلامت انسان مفید است یا خیر بی جواب مانده است.

محققان می گویند اثرات سویا پیچیده است و بسته به سن متفاوت است. میزان سلامت فرد و حتی وجود یا عدم وجود فلور روده خاص در فرد نیز تاثیر گذار است.

چه افرادی باید در برابر فیتواستروژن احتیاط کنند؟ نکته مهم آن است که در مصرف همه چیز باید تعادل را حفظ کرد. استفاده بیش از حد از هر چیز باعث بروز مشکل می شود حتی اگر کاملا سالم باشد. مثلا مصرف گوشت برای بدن ضروری است اما با مصرف بیش از حد آن خود را در خطر چندین بیماری قرار می دهید. بسیاری از کسانی که گوشت نمی خورند سویا را جایگزین می کنند چون معتقد هستند سویا پروتئین کامل است. اما سویا نباید تنها پروتئینی باشد که این افراد می خورند، سویا باید یکی از چندین منبع پروتئین باشد، چرا؟

مصرف بیش از حد سویا برای بعضی مشکل ساز است. در تعداد کمی از زنان مصرف زیاد سویا باعث سرکوب چرخه ی قاعدگی می شود و تقریبا مانند قرص ضد بارداری عمل می کند.  

درمان چیست؟ بسیار ساده است مصرف آن را متعادل کنید.

 فیتواستروژن می تواند مزایا و ضررهایی داشته باشد به ویژه زمانی که مصرفش بالا می رود. برای مثال تاثیر فیتواستروژن بر سینه و تیروئید که محققان همچنان درگیر پاسخ به آن هستند. برای مثال در سال ۲۰۱۱ گروه تحقیقی بریتانیایی با تحقیق روی ۶۰ نفر که مبتلا به کم کاری تیروئید بودند به رابطه ی فیتواستروژن و عملکرد تیروئید پی بردند. در این تحقیق به دو گروه دوز بالا و دوز پایین فیتواستروژن تزریق شد. کسانی که دوز پایین گرفته بودند تغییری در وضعیت تیروئیدشان به وجود نیامد. این مطالعه همچنین کاهش قابل توجهی در فشار خون سیستولیک و دیاستولیک نشان داد. با تزریق دوز بالا مقاومت به انسولین و التهاب به وجود آمد. این مطالعه نشان داد که حفظ اعتدال در مصرف سویا چه مقدار مهم است.سویا به عنوان عامل بروز سرطان سینه شناخته نمی شود. در واقع مجمع مقابله با سرطان آمریکا سویا را منبع پروتئین مفید و جایگزین خوبی برای گوشت می داند. اما استروژن نقش عمده ای در سرطان پستان دارد به همین دلیل محققان کنجکاو هستند که بدانند فیتواستروژن موجود در سویا چگونه می تواند روی سرطان پستان تاثیر بگذارد. زنانی که سرطان پستان را پشت سر گذاشته اند باید همیشه از خطرات ناشی از رشد تومور به دلیل استفاده محصولات سویا آگاه باشند. بعضی ممکن است با خواندن این مطلب بگویند: خب این محصول دیگر برایمان بد است. اما بر خلاف مطالعه ی روی حیوانات، مطالعات روی بدن انسان نشان داده است که سویا ممکن است باعث جلوگیری از بروز سرطان پستان شود و یا می تواند اصلا هیچ تاثیری نداشته باشد. هرچند در تحقیقات بالینی تاثیر مثبت یا منفی سویا با وضوح نشان داده نشده است. انجمن سرطان آمریکا می گوید شواهد روز افزونی در دست است که نشان می دهد خوردن غذاهای سنتی سویا مانند توفو ممکن است خطر ابتلا به سرطان های پستان، پروستات و اندومتر را کاهش دهد. برخی شواهد نیز وجود دارد که نشان می دهد سویا روی برخی دیگر از سرطان ها نیز تاثیر دارد. هنوز مشخص نیست این خواص بیشتر در غذاهای حاوی سویای ایزوله شده است و یا غذاهایی که بافت گیاهی سویا در آنها است.

 تحقیقات محققان چینی روی سویا نیز نشان داده است تاثیر مثبت سویا بیشتر روی مردم آسیا خود را نشان می دهد تا همتایان غربی. برای دریافت مزایای سویا باید سویای کامل خورد. اثر مکمل ایزوفلاون سویا به طور کامل در انسان ها مورد بررسی قرار نگرفته است. سویا حاوی سطح بالایی از ایزوفلاون است که همواره از آن به عنوان مزیت بالقوه سویا یاد می شود. سویا همچنین دارای مقدار زیادی مواد مغذی و مواد شیمیایی گیاهی است که خاصیت ضد سرطانی دارند.تحقیقات نشان داده در مردان نیز سویا تاثیر منفی به وجود نمی آورد و می توانند در حد اعتدال از سویا استفاده کنند.  

در برخی افراد سویا باعث آلرژی می شود. برای مثال بعضی از کودکان به هر چه در آن سویا اضافه شده باشد حساسیت دارند. بیشتر این کودکان با بالا رفتن سنشان آلرژی که نسبت به این ماده را داشته اند، از دست می دهند. اما آلرژی به سویا در دوران بلوغ نیز ممکن است شکوفا شود. اما خبر خوب برای کسانی که سویا می خورند و به آن آلرژی دارند این است که، سویای تخمیر شده واکنش های آلرژیک بسیار کمی را در پی دارد. تحقیقات نشان می دهد سویای تخمیر شده تاثیر آلرژی را کم می کند و مقدار زیادی آمینو اسید نیز دارد.  

مزایای استفاده از سویا : سویا گیاه پروتئینی کاملی است که همه آمینو اسید های ضروری را شامل می شود. سویا کامل و سویا تخمیر شده سالیان درازی است که در برنامه غذایی مردم آسیا وجود دارد. آن دسته از جمعیت آسیا مخصوصا مردم شرق آسیا که مصرف سویای آنها بالا است، کمتر با سرطان پستان درگیر هستند. سرطان پروستات ، بیماری های قلبی و پوکی استخوان نیز در این مناطق کمتر است. یائسگی زنان دیرتر اتفاق می افتد و در هر دو گروه زن و مرد بیماری های مغزی کمتر است.

 مشکلات استفاده از سویا: آیا این ماده غذایی بدی هم دارد؟

 بله دارد اما این بدی هم ساخته ی دست انسان است. به این معنا که کاشت سویا برای کشاورزان نسبت به دیگر غذاها ارزان تر است. به دلیل زیاد بودن سویا و ارزان بودن آن، دیگر غذاها در بازار رقابت عقب می مانند. سپس مشکل بعدی به وجود می آید. وقتی یک غذا ارزان باشد، تولید کنندگان مواد غذایی،آن را در همه چیز استفاده می کنند. سویا در کارخانه های تولید مواد غذایی به شدت فرآوری می شود و ارزش غذایی خود را از دست می دهد. این غذاها در سطح بسیار پایین تری نسبت به سویای کامل و تخمیر شده قرار دارند. حالا که جوانب مثبت و منفی سویا را بررسی کردیم اگر می خواهید از سویا در برنامه غذایی خود استفاده کنید انواع کامل یا تخمیر شده را انتخاب کنید. همچنین از غذاهای فرآوری شده که دارای سویا هستند اجتناب کنید.